OPTİK AYIKLAMA GEREKLİLİĞİ
Gıdalara yönelik güvenlik yönetmeliklerinin ve global talebin giderek arttığı günümüzde optik ve sensör tabanlı ayıklama, daha önceleri manuel ayıklama ve denetime güvenen birçok üretici için lüks bir unsurdan çok, bir gereklilik halini almıştır.
Lider bir ayıklama sistemleri üreticisi olarak çapraz kirlenmenin, gıda güvenliğinin giderek artan oranda hayati bir yönü olduğuna inanıyoruz. Bir ürünün geri toplatılmasının saygınlık ve finans açısından etkileri, bir şirket için muazzam boyutlarda olabilir, ancak çapraz-kirlenme ile ilgili sorunları etkin biçimde yönetmek için ayıklama teknolojisinden yararlanılabilir.
Çapraz kirlenme ya da homojen olduğu varsayılan bir gıda türünde beklenmedik gıda maddelerinin varlığı, global gıda endüstrisinde önemli sonuçlara yol açabilecek ciddi bir sorundur. 2013 yılında Avrupa at eti skandalında et ürünlerinin çapraz kirlenme ölçeği manşetlere taşındığında, saygın global süpermarket firmalarının yüzlerce milyon avrosu piyasadan silindi. Bu tür yanlışlar çok çeşitli gıda maddelerini etkileyebilir, diğer bir deyişle endüstri şu anda, kirleticilerin tanımlanmasını ve ürünlerinden süreçlerinin mümkün olduğunca erken aşamalarında temizlenmesini hiç olmadığı kadar sağlamak zorundadır.
Birçok gıda üreticisi, işlemcisi ve perakende satıcısı, kirlenmeyle ilgili sorunlarla savaşmak için sürekli değişen mevcut teknolojilere ve sistemlere sarılıyorlar. TOMRA Sorting Food makineleri, renkli kameraların olağan kullanımlarının çok ötesine geçen, birbirinden farklı sensörler kullanır. Yakın Kızılötesi (Near Infra-Red - NIR) spektroskopisi bir ürünün moleküler yapısının analizine olanak sağlarken, x-ışınları, floresan aydınlatma ve lazerler cisimlerin temel bileşimlerini ölçerler. Bir cismin rengi ve biçimi kadar, yüzey yapısı ve biyolojik parmak izi de verimli bir şekilde analiz edilebilir.
ALLERJENLERİN KAZARA YAYILMASINI AZALTMA
Kirletici maddelerin tespit edilmesi ve giderilmesinin diğer bir önemli nedeni, alerjenlerin kazara yayılmasını azaltmaktır. Halkın masum bir üyesinde alerjik bir reaksiyona yol açmanın toplumsal etkisi, beklenmedik oranda yankılara neden olabileceğinden yalnızca finansal ve hukuksal açıdan değil, marka şöhreti açısından da son derece önemlidir.
ABD'de ürünlerin geri toplatılmasına yönelik soruşturmalar, geri toplama vakalarının yüzde 58'inin, üretim sürecinde ortadan kaldırılmamış, potansiyel olarak tehlikeli bir gıda maddesinin ya da diğer bir deyişle beyan edilmemiş en az bir alerjenin varlığından kaynaklandığını ortaya koymaktadır. Çapraz kirlenmenin etkileri o denli yayılmıştır ki, 2015 yılında ABD Gıda ve İlaç Dairesi (US Food and Drug Administration), kötü gıda yönetimi sonucunda çeşitli kalemlerde yerfıstığı proteinin izleri bulunduğundan, tüketicileri yerfıstığı alerjisi nedeniyle kimyon dahil olmak üzere tüm ürünlerden uzak durmaları yönünde uyarma gereği duymuştur. 15 milyon Amerikalı ve 17 milyon Avrupalı'nın gıda alerjileri olduğu dikkate alındığında, sorunların büyüklüğüne yönelik potansiyel daha da netleşecektir.
İlk bakışta, kirletici maddelerin yayılma potansiyelini ortadan kaldırmak için yapılacak tek şeyin, yiyeceğin geçtiği süreçlere daha fazla önem vermek olduğu zannedilse de durum daha ciddi boyuttadır. Kontaminasyon yalnızca beklenmedik durumlardan kaynaklanmayabilir. Birçok durumda ürün bileşenleri, belirli ürünlerin üretilmesi için kullanılan yerlerde veya işlem hattının farklı aşamalarında birbirlerine kolayca karışabilir.
GIDA ATIKLARINI REDDEDİN
Örneğin yerfıstıkları, yeraltında yetişmesinin doğal bir sonucu olarak mısır veya soya ile kolayca kontamine olabilir. Her ikisinin de boyut ve renginin birbirinden çok farklı olmaması, mısır ve soyanın gözle tespit edilmesini güçleştirir ve ayıklanmadıkları takdirde ciddi sorunlara yol açma potansiyeli oluştururlar. Benzer şekilde, meşe palamudu ve şeftali çekirdeği bademlerle karışarak üreticiler, işlemciler, satıcılar ve tüketiciler için ciddi boyutta sorunlara yol açabilir.
Burada ana mesele, kirletici maddelerin amaçlanan yiyecek türünden ayırt edilememesidir. İnsan gözünün sınırları, yiyecekleri verimli bir biçimde ayıklayabilen, gelişmiş bir teknolojiye doğru ilerlemeyi ve bu teknolojilerin sürekli olarak geliştirilmesini, zenginleştirilmesini ve yükseltilmesini zorunlu kılmıştır. Bir ayıklama çözümleri tedarikçisi olarak TOMRA, gıda güvenliğinin ön saflarında yer almaktadır ve şirket halihazırda, alerjenler dahil olmak üzere her türlü kirletici maddeyi gidermek amacıyla, ileri düzey sistemler ve teknolojiler geliştirmeye devam etmektedir.
Göreceli olarak tanınmış şekli olsa da, çapraz kirlenme yalnızca alerjenlerden ibaret değildir. Ulusal gıda standartlarındaki değişiklikler nedeniyle, çapraz kirlenmenin yol açtığı sorunlar, küresel gıda hareketinde olumsuz bir etki yaratabilir. Örneğin, ABD'nin diğer tüm ülkelerden daha fazla yetiştirdiği bir ürün olan mısır, doğal olarak yetiştirilebilir veya genetik olarak değiştirilebilir (GM). Bu farklılık iç pazarlar için uygun olsa da, uluslararası düzlemde sorunlara neden olabilir.
ABD, ürettiği mısırın yüzde 10 ila 20'si arasında bir oranını global pazarlara ihraç etmektedir ve açıklanan verilere göre bunların 2014 mali yılında satış değeri 7,6 milyar ABD dolarıdır. Bu veriler Avrupa Birliği içindeki ülkelerin yarısından fazlasının GM mısırın yetiştirilmesi ve ithalatını yasakladığı olgusu ile birleştirildiğinde, ABD kaynaklı ve modifiye edilmiş muadiliyle çapraz kontaminasyona uğramış organik mısırın satışı yapılamaz. Bu durum, azalan kazanç verimliliği, artan gıda israfı ve düşen mali getirilerle sonuçlanır.
Organik mısırda GM mısırın varlığının neden olduğu sorunların üstesinden gelmek için, optik ayıklama teknolojisini devreye alan sistemler geliştirilmiştir. TOMRA tarafından geliştiirlmiş lazer ve kamera kombinasyonları gibi sistemler, modifiye edilmiş mahsulün organik yetiştirilmiş mahsulden tecrit edilmiş durumda kalmasını sağlamak üzere, ürünleri yapısal ve biyolojik karakteristiklerine göre ayıklamak için kullanılabilir.
Diğer yanda potansiyel çapraz kirlenmenin ölçeği, rayihalı yiyeceklerin ötesine geçerek şekerlemelere kadar uzanmaktadır. Vitamin katkılı sakızlar giderek yaygınlaşıyor ve birçok üretici yetişkinler ve çocuklar için ayrı - sırasıyla tip A ve tip B- ürünler üretiyorlar. Her ikisinde bulunan vitamin dozajlarındaki farklılık nedeniyle ve çocukların yetişkinlere yönelik vitamin dozuna sahip sakızları sürekli olarak tüketmesini önlemek için, tip A doza sahip sakızların tip B dozdaki sakızlarla herhangi bir şekilde çapraz kirlenmeye uğramaması gerekir.
Neyse ki, bu iki ürün tipinin ayrı tutulmasını sağlamak için kamera ve lazer teknolojisinin güvenilir bir kombinasyonu geliştirildi. Örneğin, TOMRA'nın Genius optik bant ayıklama makinesinde kullanılan kameralar, renk ve biçim karakteristiklerine veya yapısal farklılıklara dayanarak kararlar alabilirken, lazerler özellikle insan gözü ile görülemeyen kirletici maddeleri aramakta esneklik sağlıyorlar.
ÖNLEMEK, TEDAVİDEN İYİDİR
Hayatın birçok alanında "önlemek, tedaviden iyidir" deyişi doğruluğunu koruyor ve çapraz kirlenme konusu da bu kapsamın dışında değildir. Çapraz kirlenmenin yol açtığı potansiyel sonuçların sınırsız sayısı nedeniyle, ister kuruyemiş, fasulye, et isterse tatlı ürünler satsınlar tüm gıda üreticilerinin kirletici maddeleri etkin bir şekilde tanımlayarak ve tecrit ederek kazançlarını artırmaları, firelerini azaltmaları ve en önemlisi tüketicilere zarar verme olasılığını en aza indirmeleri son derece önemlidir.
Bu gıda ayıklama teknolojileri devreye alındığında, kirletici maddeler üretim hattında tanımlanarak tüketicilerde hastalanmalara neden olma olasılığı azaltılabilecek ve sırayla ürünlerin ithal edilememesinin yol açtığı kayıplar azaltılabilecek, firma saygınlığı korunabilecek ve kâr marjları muhafaza edilebilecektir.