Poolse regering publiceert wet op statiegeldretoursysteem
Op 12 september 2023 publiceerde de Poolse regering een wetsvoorstel om een statiegeldretoursysteem (DRS) op drankverpakkingen in te voeren. De wetgeving verplicht statiegeld op plastic flessen voor eenmalig gebruik tot 3 liter, herbruikbare glazen flessen tot 1,5 liter en metalen blikjes tot 1 liter, en gaat in op 1 januari 2025.
Het inzamelen, sorteren en recyclen van verpakkingsmaterialen is een essentieel onderdeel van de circulaire economie, waardoor grondstoffen zoals plastic, metaal en glas gedurende meerdere levenscycli kunnen worden gebruikt. Het is bewezen dat statiegeldretoursystemen hulpbronnen zo efficiënt mogelijk gebruiken en het milieu minder vervuilen door zwerfvuil. Veel Europese landen, zoals Noorwegen en Litouwen, hebben met statiegeldretoursystemen zeer hoge inzamelingspercentages bereikt voor drankverpakkingen, die vervolgens worden gerecycled.
"Vandaag de dag wordt minder dan 50 procent van de drankverpakkingen in Polen ingezameld en gerecycled. De gevolgen hiervan zijn te zien als zwerfafval in onze straten, in onze bossen en langs onze stranden. Stortplaatsen puilen uit. Dit zal veranderen met de invoering van een statiegeldretoursysteem," zegt Anna Sapota, Vice President Public Affairs voor Oost-Europa Noord bij TOMRA.
"We zijn blij dat overheidsvertegenwoordigers, de industrie en consumenten de voordelen van deze oplossing hebben erkend. Als we uitgaan van een inzamelingsniveau van 90% voor drankverpakkingen, wat we in Polen kunnen bereiken door middel van het statiegeldsysteem, kan het land jaarlijks meer dan 12 miljard drankverpakkingen terugwinnen voor recycling."
Volgende stappen en vereiste voorbereiding
Te zijner tijd zullen exploitanten van het statiegeldsysteem worden aangewezen, die verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling, het opzetten en het beheer van de vereiste infrastructuur voor inzameling en verwerking. Een of meer gespecialiseerde bedrijven zullen de registratie uitvoeren en alle benodigde vergunningen en licenties verkrijgen om de inzameling van drankverpakkingen te garanderen. Zodra dit is bereikt, is de volgende stap het registreren van verpakkingsfabrikanten, detailhandelaren als officiële inzamelpunten en producten die onder het statiegeldsysteem vallen, die in de toekomst een duidelijk statiegeldmerk zullen dragen waardoor consumenten en detailhandelaren in aanmerking komende producten die onder het statiegeldsysteem vallen, kunnen herkennen.
Er zijn ook overeenkomsten nodig tussen de deelnemers aan het systeem. In deze overeenkomsten worden de relaties vastgelegd tussen producenten en de exploitant(en) en commerciële eenheden, en tussen de exploitant(en) onderling. Een ander belangrijk element is het opzetten en implementeren van IT-systemen ter ondersteuning van de processen voor het verrekenen van statiegeld en behandelingsvergoedingen en het rapporteren van ingezamelde verpakkingen.
In de tussentijd moeten winkeliers die hebben toegezegd aan het systeem deel te nemen, de juiste infrastructuur voorbereiden om de retourzending van verpakkingen te verwerken – voor zowel automatische als handmatige inzameling. De geautomatiseerde inzameling van gebruikte drankverpakkingen via emballageautomaten in Europese statiegeldsystemen heeft het grootste aandeel in het totale aantal verpakkingen dat wordt ingezameld voor recycling. "Kleinere winkeliers met lagere retourvolumes zullen de in aanmerking komende verpakkingen handmatig accepteren via kleine inzamelbakken of zakken, wat een minimale investering vereist. Grotere winkelketens kunnen ervoor kiezen om apparatuur aan te schaffen die is afgestemd op hun specifieke behoeften en ruimtecapaciteiten. Afhankelijk van het gekozen emballage-innamesysteem kunnen de machines 1.000 tot 3.000 verpakkingen per uur verzamelen," zegt Konrad Robak, Country Manager bij TOMRA Collection Polen.
De implementatie van een DRS vereist de betrokkenheid van producenten, detailhandelaren, dienstverleners, recyclers en regelgevers. Het creëren van een ultramodern en modern DRS hangt ook af van samenwerking, het verzamelen van bakken of zakken en effectieve organisatie. Sommige detailhandelaren in Polen namen deel aan proefprogramma's voordat de regering besloot om DRS in te voeren. Voldoende voorbereidingstijd is gunstig voor bedrijven, logistiek en het imago bij het publiek. Deelnemende retailers krijgen waardevolle informatie over de omvang van investeringen, back-office mogelijkheden en consumentengedrag. "Consumenten in Polen zijn enthousiast geworden over het inzamelen en inleveren van gebruikte drankverpakkingen. Onze emballage-automaten alleen al hebben meer dan 10 miljoen verpakkingen ingezameld tussen januari en juni 2023 – dat is het beste bewijs," voegt Robak toe.
"Statiegeldretoursystemen bereiken zeer snel de gewenste resultaten, of het nu gaat om een toename van de inzameling en de daaropvolgende recycling, een stabiele aanvoer van hoogwaardige secundaire grondstoffen voor voedingsmiddelen, of vermindering van zwerfafval. Binnen twee jaar na de invoering van een statiegeldretoursysteem in Litouwen steeg het inzamelingspercentage voor PET-flessen bijvoorbeeld van minder dan 33% naar 92%. In de praktijk kan het twee tot drie jaar na de officiële lancering duren voordat een statiegeldretoursysteem volledig ontwikkeld is – het is een periode waarin processen en aspecten binnen de werking van het systeem worden gefinetuned", aldus Sapota.
Het eerste jaar na de invoering van een retoursysteem is een tijd van leren, aanpassen en wennen aan de nieuwe regels. Winkeliers, inzamel- en verwerkingspunten passen hun infrastructuur aan om de gebruikte drankverpakkingen die in het systeem worden teruggebracht effectief te verwerken. Het is ook een tijd waarin consumenten het systeem volledig beginnen te begrijpen, nieuwe gewoonten creëren en het inleveren van drankverpakkingen onderdeel maken van het dagelijks leven. Naarmate het retoursysteem meer ingeburgerd raakt, kunnen in het tweede en derde jaar na de lancering van het systeem verdere optimalisaties worden overwogen voor logistiek en materiaalverwerking.
