PPWR: Een nieuw tijdperk in EU-verpakkingscirculariteit

Uitpakken van de nieuwe EU-verpakkingsverordening: Een keerpunt voor verpakkingen

Begin 2025 werd de verordening van de Europese Unie inzake verpakkingen en verpakkingsafval (Packaging and Packaging Waste Regulation, PPWR) in de wet gepubliceerd, wat een stapsgewijze verandering in de circulariteit van verpakkingen in heel Europa aangeeft. Het is de meest transformerende wetgeving in decennia, ontworpen om een circulaire economie te stimuleren met een sterke focus op recycling, hergebruik en duurzame innovatie. Maar wat betekent dit voor bedrijven, beleidsmakers en consumenten? Laten we het verklaren.

Een momentopname van het huidige landschap

Om het belang van de PPWR te begrijpen, helpt het om eerst naar het bestaande kader te kijken:

Richtlijn verpakkingen en verpakkingsafval (PPWD): De PPWD is sinds 1994 van kracht en introduceerde terugwinningsdoelstellingen voor verpakkingsafval, maar overlijdt een groot deel van de uitvoering aan individuele lidstaten.

Richtlijn kunststof voor eenmalig gebruik (SUPD): De SUPD richt zich op het aanpakken van afval van plastic voor eenmalig gebruik en stelde specifieke reductiedoelstellingen en -verplichtingen voor plastic drankflessen.

De PPWR bouwt voort op deze fundamenten en pakt tegelijkertijd hiaten aan en legt de lat hoger voor circulariteit. Het vervangt de PPWD volledig en voert geharmoniseerde regels in die van toepassing zijn in alle EU-lidstaten.

Wat is de verpakkings- en verpakkingsafvalverordening (PPWR)?

De PPWR is een bindende verordening die de PPWD vervangt en regels voor verpakkingen en afval in de hele EU herziet. In tegenstelling tot richtlijnen, die de lidstaten verplichten om hun eigen wetten te creëren om de doelstellingen te bereiken, zijn de voorschriften rechtstreeks en uniform van toepassing in alle landen.

Het PPWR heeft tot doel de milieu-impact van verpakkingen te verminderen en hoogwaardige recycling en de circulaire economie te stimuleren. Het harmoniseert regels in de hele EU om een gelijk speelveld te creëren voor producenten, afvalverwerkingsbedrijven en andere belanghebbenden', legt Bilyana Ignatova, Head of EU Policy; Public Affairs bij TOMRA, uit. 'De PPWR zal de meest transformerende wetgeving voor de verpakkingssector zijn in de afgelopen 30 jaar, met brede eisen en mogelijkheden voor verpakkingscirculariteit.'

Bilyana Ignatova Hoofd EU-beleid; Public Affairs bij TOMRA

Deze verordening is gebaseerd op de EU-richtlijn inzake verpakkingen en verpakkingsafval (Packaging & Packaging Waste Directive, PPWD), die in 1994 werd ingevoerd. Na verloop van tijd raakte de richtlijn achterhaald omdat de hoeveelheid afval toenam en versnipperde nationale regels belemmeringen opwierpen voor merken en producenten. Naar aanleiding van de Green Deal van de EU voor 2020 is de PPWD opnieuw bekeken, wat heeft geleid tot de ontwikkeling van de PPWR. Zoals Bilyana Ignatova uitlegt: 'De PPWR is het resultaat van het vorige Green Deal-tijdperk en luidt de verschuiving van een vorig mandaat naar een nieuw mandaat in.'

In tegenstelling tot richtlijnen, die doelen stellen en lidstaten zelf laten beslissen hoe ze die halen, zijn verordeningen zoals de PPWR direct toepasbaar in alle EU-landen. Dit zorgt voor consistentie in de implementatie en versnelt de vooruitgang naar circulariteit.

De PPWR bouwt voort op de SUPD, maar vervangt deze niet. Het SUPD blijft een 'lex specialis' – een specifieke wet die voorrang heeft op algemene bepalingen in zijn toepassingsgebied. De doelstellingen blijven ongewijzigd, hoewel de PPWR wel de doelstelling van de SUPD voor gerecycled gehalte voor plastic drankflessen en de bijbehorende rapportageverplichtingen integreert.

Belangrijkste innovaties van de PPWR

Afzonderlijke inzameldoelen en statiegeldregelingen voor drankverpakkingen

De PPWR bouwt voort op bestaande doelen voor het gescheiden inzamelen van drankverpakkingen, zoals de doelstelling van 90% voor plastic drankflessen tegen 2029, en breidt dit uit naar metalen drankblikjes. Het schrijft de invoering van statiegeldretoursystemen (DRS) voor als een belangrijk mechanisme om deze doelstellingen te bereiken, waarbij de nadruk wordt gelegd op hun doeltreffendheid bij het bereiken van hoge inningspercentages. Daarnaast beschrijft de PPWR minimumvereisten voor teruggavesystemen, zoals onafhankelijke systeemexploitanten, duidelijke etikettering en herinvestering van inkomsten in bewustmakingscampagnes, zodat deze systemen niet alleen efficiënt, maar ook toegankelijk en consumentenvriendelijk zijn.

Uitgebreide recyclingdoelstellingen

De PPWR stelt hoge eisen aan alle verpakkingen die ontworpen worden voor recycling. Vanaf 2030 moet minstens 70% recyclebaar zijn om op de EU-markt te mogen. Design alleen is niet voldoende, want verpakkingen moeten ook praktisch recyclebaar zijn. Dit zal verbeteringen in de infrastructuur voor inzameling, sortering en recycling vereisen.

Vereisten voor gerecycled materiaal

Tegen 2030 moeten plastic verpakkingen 10%-35% gerecycled materiaal bevatten, met strengere benchmarks tegen 2040 tot 65%. Deze vereisten zijn belangrijk voor de waardeketen van kunststoffen en stimuleren innovatie in ecologisch ontwerp en geavanceerde recyclingtechnologieën zoals geavanceerde mechanische recycling (AMR) en chemische recycling.

Eisen aan herbruikbare verpakkingen

Voor het eerst voert de EU specifieke eisen in voor herbruikbare verpakkingen. Onder de PPWR moeten retailers een percentage van de dranken in herbruikbare formaten aanbieden en moeten snelservicebedrijven herbruikbare bekers en verpakkingen aanbieden. Dit betekent een grote verschuiving in consumentengedrag en verpakkingssystemen.

Secundaire wetgeving

Hoewel de PPWR algemene doelen stelt, moeten veel belangrijke dingen nog worden uitgewerkt in secundaire wetgeving. Die wetgeving zorgt voor de gedetailleerde regels of technische specificaties die nodig zijn om de primaire wetgeving goed te kunnen uitvoeren of handhaven. Deze technische handelingen zullen een cruciale rol spelen bij het bepalen van de uitvoeringsdetails voor bedrijven en afvalbeheersystemen.

Uitdagingen aan de horizon

Aanpassen aan de PPWR zal niet eenvoudig zijn. Belangrijke obstakels zijn:

Infrastructuurinvesteringen: In veel regio's ontbreken de nodige inzamel- en sorteersystemen om aan de nieuwe normen te voldoen. Het opschalen van statiegeldretoursystemen (DRS) en GAS zal cruciaal zijn.
Kosteneffectiviteit: Het behalen van doelstellingen voor gerecyclede inhoud en hergebruiksmandaten brengt kosten met zich mee. Beleidsmaatregelen zoals ecomodulerende vergoedingen zijn essentieel om deze uitgaven in evenwicht te brengen en innovatie te stimuleren.
Samenwerking in de hele waardeketen: Producenten, recyclers en afvalverwerkers moeten samenwerken om inspanningen op elkaar af te stemmen en succes te boeken.
Internationale dimensie en gelijk speelveld: De Europese markt en economie bestaan niet los van elkaar. Om eerlijke concurrentie en duurzaamheid te waarborgen, moeten de PPWR-regels evenzeer van toepassing zijn op geïmporteerde verpakkingen.

Tijdlijnen voor verandering

De PPWR is nu echt een wet en de meeste regels gaan in de tweede helft van 2026 in, tenzij anders gezegd. Bedrijven moeten zich echter nu al voorbereiden om deze ambitieuze doelen te halen en zich af te stemmen op de komende technische regelgeving.

Globale implicaties van de PPWR

Buiten Europa stelt de PPWR een internationale maatstaf voor de circulariteit van verpakkingen. Het ambitieniveau en de geharmoniseerde regels vormen een model voor andere regio's en kunnen invloed hebben op wereldwijde onderhandelingen, zoals het wereldwijde plasticverdrag.

Uitdagingen omzetten in kansen

De PPWR sluit niet alleen aan bij de groeiende vraag van consumenten en de markt naar duurzame producten, maar is ook een katalysator voor innovatie en zet industrieën aan om nieuwe oplossingen en technologieën te ontwikkelen. Voor TOMRA is dit een kans om het goede voorbeeld te geven. Door baanbrekende oplossingen aan te bieden, zoals geavanceerde inzamel- en sorteertechnologieën, ondersteunen we deze transformatieve verschuiving en geven we vorm aan een toekomst die efficiënter met hulpbronnen omgaat.