Historia firmy
Firma TOMRA została założona w 1972 roku na podstawie innowacji w zakresie zwrotu pustych pojemników na napoje. W małej szopie w Asker w Norwegii bracia Petter i Tore Planke stworzyli rozwiązanie problemu: miejscowy sklepikarz potrzebował maszyny, która mogłaby szybko i łatwo przyjmować puste butelki i wydawać potwierdzenie zwrotu kaucji. To był początek firmy TOMRA.
TOMRA przez dekady
Lata 70.
Firma TOMRA została założona przez braci Pettera i Tore Planke z Asker w Norwegii, którzy wynaleźli pierwszy na świecie zautomatyzowany automat zwrotny. Ich ręcznie wykonany prototyp pierwszego automatu zwrotnego TOMRA został zainstalowany w supermarkecie w Oslo 2 stycznia 1972 roku.
1 kwietnia 1972 roku firma TOMRA została oficjalnie założona przez rodzinę Planke. Do końca 1972 roku TOMRA zainstalowała 29 maszyn w Norwegii. Sukces tych maszyn szybko zaczął budzić zainteresowanie za granicą. Do 1973 roku TOMRA zawarła kilka umów dystrybucyjnych na rynki w Europie i Stanach Zjednoczonych.
W latach 1972–1976 przychody firmy TOMRA wzrosły z 700 000 NOK do 6,9 mln NOK. Pierwszy duży przełom w sprzedaży nastąpił w 1974 roku, kiedy szwedzki państwowy sprzedawca detaliczny wina Systembolaget zamówił 100 maszyn, specjalnie przystosowanych do urządzeń przenośnikowych, które były już zainstalowane w ich punktach sprzedaży.
Kiedy TOMRA wypuściła pierwszy samoprogramujący się automat zwrotny w 1977 roku, Tomra SP, wzrost naprawdę zaczął nabierać tempa. Ten produkt pozwolił firmie TOMRA wyprzedzić konkurencję i stworzyć solidne podstawy na początku lat 80.
Lata 80.
Proces internacjonalizacji firmy TOMRA nabrał pełnego tempa na początku lat 80. Powstały spółki zależne w Holandii, USA, Danii i Niemczech. TOMRA rosła ze średnim rocznym wskaźnikiem wzrostu wynoszącym 36 procent w ciągu pierwszych pięciu lat dekady.
Po wejściu na giełdę w 1985 roku panował optymizm, gdy TOMRA pozycjonowała się do rozwoju w USA. Warunki makroekonomiczne wyglądały inaczej. W 1985 roku Związek Radziecki zrzucił miliony ton aluminium na rynek światowy, co doprowadziło do dramatycznego spadku ceny aluminium. Ponieważ ceny aluminium spadły o ponad 60 procent w ciągu czterech miesięcy, pozostało niewiele zachęt do recyklingu puszek aluminiowych na rynkach nieobjętych systemem kaucyjnym. Znaczne straty finansowe poniesione przez TOMRA zmusiły firmę do porzucenia większości swojej działalności w USA w 1986 roku.
Pomimo strat w USA sponsorzy finansowi TOMRA nadal wierzyli w potencjał biznesowy firmy. Po stratach przed opodatkowaniem wynoszących 129,6 mln NOK w 1986 roku firma TOMRA odzyskała zysk w wysokości 10,3 mln NOK w kolejnym roku. W tym okresie TOMRA powróciła do swoich korzeni, koncentrując swoje wysiłki na umocnieniu swojej silnej pozycji w Europie i utrzymaniu wiodącej pozycji w rozwoju produktów.
W ostatnich trzech latach lat 80. TOMRA wprowadziła swoją następną generację automatów zwrotnych, Tomra 300, przychody wzrosły o 62 procent od 1987 do 1989 roku, a także ostrożnie powróciła do USA, generując przychody w wysokości 12,1 miliona NOK w 1989 roku.
Lata 90.
W pierwszej połowie lat 90. TOMRA rozpoczęła redefinicję modelu biznesowego firmy poprzez serię strategicznych przejęć. Jednocześnie dekada ta przyniosła zwiększoną profesjonalizację TOMRA, ze wzmożonym naciskiem na efektywność, zapewnienie jakości i monitorowanie satysfakcji klienta.
Przejęcie firmy zajmującej się obsługą materiałów NEROC w 1992 roku oznaczało wejście w nową erę. Przed tym przejęciem wszystkie przychody TOMRA pochodziły ze sprzedaży i obsługi automatów zwrotnych. Firma TOMRA rozpoczęła wówczas starania o rozwinięcie swojego modelu biznesowego w kierunku pełnego łańcucha wartości recyklingu pojemników, który obejmuje zbieranie, odbiór, przetwarzanie, handel materiałami, recykling i produkcję nowych pojemników.
W latach 90. podjęto działania mające na celu poprawę efektywności i redukcję kosztów. Chociaż najbardziej znaczące było zgromadzenie całej produkcji w nowej siedzibie w Norwegii, rozpoczęto również prace nad zwiększeniem efektywności metody montażu produkcji, umożliwiając dostawę komponentów maszyn tylko wtedy, gdy przygotowywano rzeczywiste zamówienie do montażu.
W ciągu ostatnich pięciu lat dekady przychody roczne TOMRA wzrosły z 501 mln NOK do 2,1 mld NOK, co stanowi średni roczny wzrost o 46 procent. Najważniejszym czynnikiem tego wzrostu była rosnąca obecność firmy TOMRA w Stanach Zjednoczonych. Do 1999 roku sprzedaż w Stanach Zjednoczonych stanowiła ponad połowę całkowitych przychodów.
W 1997 roku wprowadzenie na rynek modelu T-600 stanowiło kolejny kamień milowy w dziedzinie technologii. Od czasu wprowadzenia Tomra SP w 1977 roku rynek nie widział większego skoku w technologii automatów zwrotnych. Włączając szereg innowacji, w tym nowy system rozpoznawania pojemników, poziomy podajnik pojemników, wbudowany modem i zaawansowany wyświetlacz graficzny, T-600 wprowadził bardziej wszechstronną i przyjazną dla użytkownika platformę, którą można było łatwo skonfigurować do potrzeb sklepów detalicznych.
Pod koniec dekady TOMRA rozwinęła się w prawdziwie międzynarodową korporację, zatrudniającą ponad 1700 pracowników w 34 różnych krajach i na 46 oddzielnych rynkach.
Lata 2000.
W latach 2000. TOMRA wkroczyła w istniejącą infrastrukturę recyklingową na rynkach bez systemów kaucyjnych i dla szerszego zakresu materiałów niż zużyte pojemniki po napojach. Jednak największym wydarzeniem było wprowadzenie krajowego systemu kaucyjnego w Niemczech w 2006 roku.
Przez pierwsze 30 lat swojej historii TOMRA koncentrowała się na rozwijaniu działalności w zakresie automatów zwrotnych na rynkach z systemami kaucyjnymi na opakowania po napojach. W 2000 roku firma dostrzegła potrzebę opracowania bardziej kompleksowej platformy biznesowej, aby osiągnąć swoje cele wzrostu.
Działania obejmowały projekty automatów zwrotnych w Japonii i Brazylii, ale najbardziej znaczące zmiany nastąpiły dzięki kilku strategicznym przejęciom: TiTech w 2004 r., Orwak Group w 2005 r., Commodas w 2006 r. i Ultrasort w 2008 r. Przychody w tym nowym segmencie technologii przetwarzania przemysłowego wzrosły ponad dwukrotnie z 379 milionów NOK w 2005 roku do 793 milionów NOK w 2008 roku.
Najważniejszym wydarzeniem tej dekady było wprowadzenie w Niemczech systemu kaucyjnego na pojemniki jednorazowe. W 2006 roku firma TOMRA dostarczyła do Niemiec około 8800 nowych automatów zwrotnych. Stanowiło to około trzykrotność całkowitego wolumenu sprzedaży na całym świecie w normalnym roku w tamtym czasie, a Niemcy od tego czasu są kluczowym rynkiem dla firmy TOMRA.
Lata 2010.
Dzięki przejęciu firm Odenberg i BEST Sorting firma TOMRA ustanowiła aktywną obecność w kolejnym segmencie biznesowym — sortowaniu żywności opartym na czujnikach. Po tej ekspansji firma uruchomiła nową wizję i misję, aby ukierunkować swój rozwój strategiczny, i rozpoczęła proces rebrandingu w celu zgromadzenia wszystkich spółek pod jedną marką — TOMRA.
Po opracowaniu analizy procesowej dla przemysłu spożywczego za pomocą QVision firma TOMRA zdecydowała się na dalszy rozwój w segmencie spożywczym. W 2011 roku firma TOMRA przejęła Odenberg, firmę posiadającą unikalną, opatentowaną technologię i wiodącą pozycję na rynku w kilku szybko rozwijających się segmentach branży sortowania i przetwarzania żywności. Uzupełniając to przejęciem firm BEST Sorting (2012), Compac (2016) i BBC Technologies (2018), firma TOMRA zdobyła pozycję jednego z wiodących na świecie sortowników żywności oraz rozszerzoną ofertę technologiczną bezkonkurencyjnych maszyn sortujących.
TOMRA w tym czasie rozrosła się do znacznie większej globalnej firmy niż dekadę wcześniej. Aby wzmocnić połączoną siłę swoich różnych spółek zależnych, w 2010 roku zdecydowano, że TOMRA rozpocznie proces strategiczny w celu zgromadzenia wszystkich spółek w Grupie pod jedną marką parasolową – TOMRA. W ramach tego strategicznego procesu w 2012 roku wprowadzono nową misję i wizję, a w 2015 roku zakończono kolejny proces zmiany marki.
W październiku 2016 roku firma TOMRA przejęła nowozelandzkiego producenta maszyn sortujących Compac. W momencie przejęcia Stefan Ranstrand, dyrektor generalny TOMRA, powiedział: „Compac osiągnął wiodącą pozycję w atrakcyjnym segmencie rynku, który oferuje silne strategiczne dopasowanie do rozwiązań TOMRA w zakresie sortowania żywności. Łącząc rozwiązania sortowania liniowego Compac z rozwiązaniami sortowania masowego TOMRA pod jednym dachem, będziemy mogli zaoferować naszym klientom unikalną propozycję sortowania świeżej i przetworzonej żywności”.
Lata 2020.
Podobnie jak w przypadku reszty świata pandemia koronawirusa stanowiła wyzwanie dla wielu aspektów działalności biznesowej TOMRA w pierwszych latach tej dekady. Na szczęście tylko bardzo niewielki odsetek pracowników TOMRA zaraził się wirusem w 2020 roku, a następnie wszyscy powrócili do zdrowia. Pomimo wymaganych tymczasowych zamknięć punktów zbiórki pojemników na niektórych rynkach i innych zakłóceń w działalności, dzięki zaangażowaniu naszych ludzi, TOMRA zdołała osiągnąć dobre wyniki finansowe w 2020 roku.
W 2021 roku, po 12 latach u steru, Stefan Ranstrand postanowił ustąpić. Tove Andersen objęła stanowisko prezesa i dyrektora generalnego TOMRA 16 sierpnia 2021 r., aby kontynuować wizję TOMRA dotyczącą przewodzenia rewolucji zasobów.