PPWR: AB Ambalaj Döngüselliğinde Yeni Bir Çağ

AB'nin yeni ambalaj yönetmeliğinin incelenmesi: Ambalajlar için dönüm noktası

Avrupa Birliği'nin Ambalaj ve Ambalaj Atığı Yönetmeliği (PPWR), 2025 yılının başlarında Avrupa genelinde ambalaj döngüselliğinde önemli bir adım değişikliğine işaret eden bir yasa haline getirildi. Bu, geri dönüşüm, yeniden kullanım ve sürdürülebilir inovasyona güçlü bir şekilde odaklanan döngüsel bir ekonomiyi teşvik etmek için tasarlanmış, son on yılların en dönüştürücü mevzuattır. Peki bu durum işletmeler, politika yapıcılar ve tüketiciler için ne anlama geliyor? Ayrıntılandıralım.

Mevcut durumun bir özeti

PPWR'nin önemini anlamak için, öncelikle mevcut çerçeveye bakmak faydalı olacaktır:

Ambalaj ve Ambalaj Atığı Direktifi (PPWD): 1994 yılından bu yana yürürlükte olan PPWD, ambalaj atıkları için geri kazanım hedefleri getirmiş olsa da, uygulamanın büyük bir kısmını münferit üye ülkelere bıraktı.

Tek Kullanımlık Plastikler Direktifi (SUPD): Tek kullanımlık plastiklerden kaynaklanan atıkların azaltılmasına odaklanan SUPD, plastik içecek şişeleri için belirli azaltma hedefleri ve zorunluluklar belirledi.

PPWR, boşlukları giderir ve döngüsellik için çıtayı yükseltirken bu temellere dayanır. PPWD'nin yerini tamamen alır ve tüm AB üye ülkelerinde geçerli olan uyumlaştırılmış kurallar getirir.

Ambalaj ve Ambalaj Atığı Yönetmeliği (PPWR) nedir?

PPWR, PPWD'nin yerini alan ve AB genelinde ambalaj ve atıklarla ilgili kuralları gözden geçiren bağlayıcı bir düzenlemedir. Üye devletlerin hedeflere ulaşmak için kendi yasalarını oluşturmalarını gerektiren direktiflerin aksine, yönetmelikler tüm ülkelerde doğrudan ve tek tip olarak uygulanır.

PPWR, ambalajların çevresel etkisini azaltmayı ve yüksek kaliteli geri dönüşümü ve döngüsel ekonomiyi güçlendirmeyi amaçlıyor. Üreticiler, atık yönetimi şirketleri ve diğer paydaşlar için eşit şartlar oluşturmak amacıyla AB genelinde kuralları uyumlu hale getiriyor." diyor TOMRA Head of EU Policy; Public Affairs Bilyana Ignatova. “PPWR, ambalaj sektöründe son 30 yılın en dönüştürücü yasası olacak ve ambalajların döngüselliği için geniş kapsamlı gereklilikler ve olanaklar belirleyecek."

Bilyana Ignatova TOMRA Head of EU Policy; Public Affairs

Bu yönetmelik, 1994 yılında yürürlüğe giren AB Ambalaj ve Ambalaj Atığı Direktifinden (PPWD) geliştirilmiştir. Direktif, zaman içinde atık miktarlarının artması ve parçalı ulusal kuralların markalar ve üreticiler için engeller yaratmasıyla birlikte geçerliliğini yitirdi. AB'nin 2020 Çevre Anlaşması ile PPWD'nin yeniden gözden geçirilmesi sağlandı ve bunun sonucunda PPWR geliştirildi. Bilyana Ignatova'nın açıkladığı gibi, "PPWR, önceki Çevre Anlaşması döneminin bir sonucudur ve önceki görevden yeni göreve geçişin göstergesidir."

Hedefler belirleyen ve üye ülkelerin bu hedeflere nasıl ulaşacaklarına karar vermelerine olanak tanıyan direktiflerin aksine, PPWR gibi düzenlemeler tüm AB ülkelerinde doğrudan uygulanabilir. Bu, uygulamada tutarlılığı sağlar ve döngüselliğe doğru ilerlemeyi hızlandırır.

PPWR, SUPD üzerine inşa edilmiş olsa da, SUPD'nin yerini almaz. SUPD, kapsamındaki genel hükümlerden öncelikli özel bir yasa olan “lex specialis” niteliğini korumaktadır. Hedefleri değişmemiştir, ancak PPWR, plastik içecek şişeleri için SUPD'nin geri dönüştürülmüş içerik hedefini ve ilgili raporlama yükümlülüklerini entegre etmektedir.

PPWR'nin temel yenilikleri

İçecek kapları için ayrı toplama hedefleri ve depozito programları

PPWR, 2029 yılına kadar plastik içecek şişeleri için %90 hedefini de içeren, içecek kaplarının ayrı olarak toplanmasına yönelik mevcut hedefleri temel alıyor ve bunu metal içecek kutularını da kapsayacak şekilde genişletiyor. Bu hedeflere ulaşmak için temel bir mekanizma olarak depozito iade sistemlerinin (DRS) uygulanmasını zorunlu kılarak, yüksek toplama oranlarına ulaşmadaki etkinliklerini vurguluyor. Ek olarak, PPWR, bağımsız sistem operatörleri, açık etiketleme ve gelirlerin kamu bilinçlendirme kampanyalarına yeniden yatırılması gibi DRS'ler için asgari gereklilikleri belirleyerek, bu sistemlerin yalnızca verimli değil, aynı zamanda erişilebilir ve tüketici dostu olmasını da sağlıyor.

Genişletilmiş geri dönüşüm hedefleri

PPWR, tüm ambalajların geri dönüştürülebilirlik için tasarlanması konusunda iddialı gereklilikler belirlemekte ve 2030'dan itibaren AB pazarında izin verilebilmesi için en az %70'inin geri dönüştürülebilir olmasını zorunlu kılmaktadır. Tasarım tek başına yeterli olmayacaktır, çünkü ambalajların pratikte de geri dönüştürülebilir olması gereklidir. Bu, toplama, ayıklama ve geri dönüşüm altyapılarında iyileştirmeler yapılmasını gerektirecektir.

Geri dönüştürülmüş içerik gereklilikleri

2030 yılına kadar plastik ambalajlar %10 ila %35 oranında geri dönüştürülmüş içerik içermeli ve 2040 yılına kadar daha katı standartlarla bu oran %65'e ulaşmalıdır. Bu gereklilikler, plastik değer zinciri için önemlidir, eko-tasarımda inovasyonu ve gelişmiş mekanik geri dönüşüm (AMR) ve kimyasal geri dönüşüm gibi gelişmiş geri dönüşüm teknolojilerini destekler.

Yeniden kullanılabilir ambalaj gereklilikleri

AB, yeniden kullanılabilir ambalajlar için ilk kez özel gereksinimler getirmektedir. PPWR kapsamında, perakendeciler içeceklerin belirli bir yüzdesini yeniden kullanılabilir ambalajlarda sunmakla yükümlü olurken, hızlı servis yapan işletmelerin yeniden kullanılabilir bardak ve kaplar sağlaması gerekecektir. Bu, tüketici davranışlarında ve ambalaj sistemlerinde önemli bir değişimi temsil etmektedir.

Yardımcı mevzuat

PPWR genel hedefleri belirlerken, birçok önemli gereklilik ikincil mevzuatla ayrıntılı hale getirilmelidir. Bu ikincil mevzuat, birincil mevzuatı etkili bir şekilde uygulamak veya yürürlüğe koymak için gerekli ayrıntılı kuralları veya teknik şartnameleri sağlayacaktır. Bu teknik düzenlemeler, işletmeler ve atık yönetim sistemleri için uygulama ayrıntılarının belirlenmesinde kritik bir rol oynayacaktır.

Ufukta görünen zorluklar

PPWR'ye uyum sağlamak kolay olmayacaktır. Başlıca engeller şunlardır:

Altyapı yatırımı: Birçok bölgede yeni standartları karşılamak için gerekli toplama ve ayıklama sistemleri bulunmamaktadır. Depozito iade sistemlerinin (DRS) ve MWS'nin ölçeklendirilmesi hayati önem kazanacaktır.
Ekonomik fizibilite: Geri dönüştürülmüş içerik hedeflerine ve yeniden kullanım zorunluluklarına uymak, maliyetlere neden olacaktır. Eko-modülasyonlu ücretler gibi politikalar, bu giderleri dengelemek ve inovasyonu teşvik etmek açısından son derece önemli olacaktır.
Değer zinciri boyunca işbirliği: Üreticiler, geri dönüştürücüler ve atık yönetimi operatörleri, çabaları uyumlu hale getirmek ve başarıya ulaşmak için birlikte çalışmalıdır.
Uluslararası boyut ve eşit şartlar: Avrupa pazarı ve ekonomisi izole bir şekilde var olamaz. Adil rekabet ve sürdürülebilirliği sağlamak için, PPWR kurallarının ithal edilen ambalajlara da aynı şekilde uygulanması gerekir.

Değişim için zaman çizelgesi

PPWR, aksi belirtilmedikçe çoğu hükmün 2026 yılının ikinci yarısında yürürlüğe girmesiyle birlikte, yasa olarak yayınlanmıştır. Ancak, işletmeler bu iddialı hedeflere ulaşmak ve yaklaşan teknik düzenlemelere uyum sağlamak için şimdiden hazırlıklara başlamalıdır.

PPWR yükümlülükleri için zaman çizelgesi

PPWR'nin global etkileri

PPWR, ambalaj döngüselliği için Avrupa'nın ötesinde, uluslararası bir ölçüt belirler. Hedef seviyesi ve uyumlu kuralları diğer bölgelere örnek teşkil etmektedir ve global plastik anlaşması gibi küresel müzakereleri etkileyebilir.

Zorlukları fırsatlara dönüştürme

PPWR, sürdürülebilir ürünlere yönelik artan tüketici ve pazar talebine uyum sağlamakla kalmaz, aynı zamanda bir inovasyon katalizörü olarak sektörleri yeni çözümler ve teknolojiler geliştirmeye teşvik eder. TOMRA için bu, örnek teşkil etme fırsatıdır. Gelişmiş toplama ve ayıklama teknolojileri gibi öncü çözümler sunarak, bu dönüştürücü değişimi destekliyor ve daha kaynak verimli bir geleceği şekillendiriyoruz.